وقتی اختلافات به سادگی حل نمی‌شوند، قانون راهی برای احقاق حق پیش رو می‌گذارد. حکم جلب، برخلاف تصور، تهدید نیست؛ بلکه مسیری قانونی برای حل اختلافات و احقاق حق است. در ادامه، به بررسی این دستور قانونی، مراحل دریافت و نحوه استعلام آن می‌پردازیم.
حکم جلب؛ فرآیند قانونی برای دستگیری متهم
حکم جلب به دستوری قانونی اطلاق می‌شود که برای دستگیری فرد صادر می‌شود، زمانی که او از حضور در دادگاه، پرداخت جریمه یا اجرای حکم محکومیت خود سر باز می‌زند. این حکم می‌تواند برای متهم، محکوم‌علیه یا حتی شاهد پرونده صادر شود. در بیشتر مواقع، دستور جلب به درخواست شاکی یا دستور قاضی صادر می‌گردد.
مهم است بدانیم که حکم جلب با قرار جلب تفاوت دارد؛ حکم جلب زمانی صادر می‌شود که قاضی به نتیجه قطعی در خصوص مجازات یا حل اختلافات پرونده رسیده باشد، در حالی که قرار جلب در مراحل دیگر پرونده کاربرد دارد. همچنین، دستور جلب معمولاً در طول روز قابل اجرا است، مگر اینکه بازرس دستور اجرای فوری آن را صادر کند.
این فرآیند روشی برای تأمین عدالت و جلوگیری از فرار افراد از مسئولیت‌های قانونی خود است.
انواع حکم جلب و تفاوت‌های آن‌ها
این حکم در انواع مختلف صادر می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و شرایط خاص خود را دارند. در ادامه، به معرفی دو نوع اصلی آن می‌پردازیم:
۱.حکم جلب حقوقی
این حکم زمانی صادر می‌شود که محکوم علیه از پرداخت حکم دادگاه یا حضور در دادگاه امتناع کند. معمولاً به درخواست شاکی پرونده صادر می‌شود و هدف آن اطمینان از اجرای حکم حقوقی است.
۲.حکم جلب کیفری
دستور جلب کیفری در دو صورت صادر می‌شود:
- زمانی که قاضی حکم قطعی محکومیت فرد را صادر کرده و جرم فرد جنبه کیفری دارد، بنابراین فرد باید دستگیر و به مراجع قانونی تحویل داده شود.
- زمانی که فرد برای حضور در دادگاه احضار می‌شود ولی از حضور در جلسه دادگاه خودداری کند.
همچنین، دستور جلب می‌تواند به صورت عادی یا سیار باشد. در حکم جلب عادی، آدرس مشخصی برای دستگیری فرد وجود دارد، در حالی که در حکم جلب سیار، دستگیری فرد در هر مکان و زمانی امکان‌پذیر است.
این تفاوت‌ها به قاضی کمک می‌کند تا بسته به نوع پرونده، تصمیم مناسب‌تری برای اجرای آن اتخاذ کند.
چگونه بفهمیم حکم جلب داریم؟
برای اطلاع از وجود این حکم، سریع‌ترین و ساده‌ترین راه استفاده از سامانه ثنا است. برای این کار ابتدا باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کنید. پس از ثبت‌نام، با وارد کردن کد ملی و رمز شخصی خود، به راحتی می‌توانید از وضعیت پرونده‌های حقوقی و کیفری خود، از جمله وجود دستور جلب، مطلع شوید. مراحل استعلام حکم جلب را در ادامه بررسی می‌کنیم:
- ثبت‌نام در سامانه ثنا: ابتدا در سامانه ثنا ثبت نام کرده و رمز شخصی خود را دریافت کنید.
- ورود به سامانه عدل ایران: به نشانی ir وارد شوید. در صفحه اصلی، از بخش «اطلاع رسانی»، گزینه «اطلاع رسانی برای اشخاص حقیقی» را انتخاب کنید.
- وارد کردن اطلاعات: در صفحه جدید، کد ملی و رمز شخصی خود را وارد کرده و روی «مرحله بعد» کلیک کنید.
- دریافت رمز یکبار مصرف: پس از وارد کردن اطلاعات، یک رمز یکبار مصرف به شماره موبایل شما ارسال می‌شود. آن را وارد کنید و روی «ورود به سامانه» کلیک کنید.
پیشنهاد مطالعه: جرائم کلاهبرداری اینترنتی
مشاهده اطلاعات پرونده: پس از ورود به سامانه، اطلاعات پرونده، تاریخ و نوع پرونده را وارد کرده و روی «بازیابی اطلاعات» کلیک کنید. در این مرحله می‌توانید جزئیات دستور جلب خود را مشاهده کنید.
اگر با فرآیند ثبت‌نام در سامانه ثنا آشنایی ندارید، می‌توانید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید تا ثبت‌نام شما به صورت حضوری انجام شود. این راهکار به شما کمک می‌کند تا به‌سرعت از وضعیت قضایی خود مطلع شوید و اقدامات لازم را انجام دهید.
چه زمانی حکم جلب صادر می‌شود؟
این حکم زمانی صادر می‌شود که فرد محکوم در اجرای حکم دادگاه خود امتناع کند. در پرونده‌های حقوقی، پس از صدور حکم، محکوم‌علیه باید اموالی که بتواند از آن‌ها برای پرداخت مبلغ مشخص‌شده در حکم استفاده کند را معرفی کند. در غیر این صورت، دستور جلب علیه او صادر خواهد شد. البته اگر فرد توان مالی خود را ثابت کند (اعسار)، دیگر تحت بازداشت قرار نمی‌گیرد. در صورتی که بعد از مدتی دسترسی به محکوم‌علیه میسر نباشد، دستور جلب سیار صادر می‌شود.
در پرونده‌های کیفری، پس از ثبت شکایت و انجام بازجویی از شاکی و متهم، اگر متهم از حضور در دادگاه خودداری کند، دستور جلب صادر می‌شود. ابتدا برای شاکی احضاریه ارسال می‌شود و اگر او از حضور در دادگاه سر باز زند، دستور جلب علیه او صادر خواهد شد.
نحوه دریافت حکم جلب
بسیاری از افراد ممکن است این سوال را داشته باشند که چگونه می‌توان دستور جلب دریافت کرد. در پاسخ به این سوال، باید گفت که فرآیند دریافت این حکم در پرونده‌های حقوقی و کیفری متفاوت است.
- در پرونده‌های حقوقی: برای درخواست دستور جلب، ابتدا باید حکم قطعی صادر شود. بدون صدور حکم قطعی، امکان درخواست دستور جلب وجود ندارد. در واقع، پس از اینکه حکم دادگاه به مرحله اجرا رسید و محکوم‌علیه از اجرای آن امتناع کرد، می‌توان درخواست صدور حکم جلب را مطرح کرد. بنابراین، اولین قدم در این مسیر، صدور حکم قطعی است.
در پرونده‌های کیفری: روند کمی متفاوت است. ابتدا باید شکایت از سوی شاکی ثبت شود. سپس پس از انجام بازجویی و ارسال احضاریه برای متهم، در صورت امتناع او از حضور در دادگاه، دستور جلب صادر می‌شود. در اینجا، برگه جلب همان احضاریه است که به متهم اطلاع می‌دهد چرا دستگیر شده و چه اقداماتی باید انجام دهد.
سخن پایانی:
صدور حکم جلب در پرونده‌های حقوقی و کیفری فرآیندهای متفاوتی دارد. در پرونده‌های حقوقی، ارائه مدارک کافی به دادگاه شرط اصلی است، در حالی که در پرونده‌های کیفری، قاضی می‌تواند به صورت مستقیم دستور جلب صادر کند. برای دریافت راهنمایی دقیق‌تر و تصمیم‌گیری بهتر، پیشنهاد می‌کنیم با مشاوران آنلاین یا تلفنی ما در ارتباط باشید و از راهکارهای قانونی بهره‌مند شوید.
