بر اساس قانون اساسی، آبرو و حیثیت، حقوق هر شخص بوده و هیچ کسی اجازه پایمال کردن آن را ندارد. اما در بعضی موارد، فیلم یا صوتی از شخص پخش میشود که آبرو او را زیر سوال میبرد و یا مواردی مشابه رخ میدهد که یک فرد به فرد دیگر افترا یا تهمت میزند. در چنین شرایطی طرف مقابل می‌تواند علیه آن شخص اعاده حیثیت کند و جایگاه اجتماعی پیشین خود را حفظ کند.
البته اعاده حیثیت قوانین خاص خودش را دارد و شما در هر زمانی نمیتوانید این شکایت را ثبت کنید. به علاوه، برای ثبت شکایت یا اعاده حیثیت باید مدارک معتبری داشته باشید که اثبات کند، بی گناه بودهاید. در ادامه این مطلب هر اطلاعاتی که برای اعاده حیثیت نیاز دارید در اختیارتان قرار میدهیم.
اعاده حیثیت چیست؟
اعاده حیثیت یا ادعای شرف زمانی رخ میدهد که یک فرد ارتکاب جرمی را به شما نسبت میدهد، در حالی که شما آن جرم را مرتکب نشدهاید و یا دروغ و تهمتی به شما نسبت میدهد که آبرو و حیثیت شما را زیر سوال میبرد.
در چنینی حالتی با طرح شکایت از آن شخص میتوان اعاده حیثیت کرد و آبرو و جایگاه اجتماعی قبلی خود را حفظ کرد. اعاده حیثیت معمولا بین دو نفر رخ میدهد که دشمنی شدیدی با هم داشته و یکی به دیگری تهمت زده یا کار ناپسندی را به او نسبت داده است.
تفاوت اعاده حیثیت کیفری و حقوقی چیست؟
به طور کلی، بر اساس قانون اساسی کشور دو نوع اعاده حیثیت وجود دارد که به صورت زیر تعریف میشوند:
- اعاده حیثیت قانونی: اعاده حیثیت قانونی پس از اجرای مجازات و بازگردادن حیثیت و آبروی شخص، صورت میگیرد.
- اعاده حیثیت حقوقی: این نوع اعاده حیثیت به درخواست خود شخص و با رای دادگاه حتی پیش از فرا رسیدن زمان رای قانونی مشخص میشود.
شرایط انجام شکایت اعاده حیثیت
برای ثبت شکایت با مضمون اعاده حیثیت، باید شرایطی را در نظر بگیرید. چرا که اعاده حیثیت تنها تحت شرایط زیر امکانپذیر است:
- اجرای مجازات: برای اعاده حیثیت باید شخص مجازاتی را به طور کامل متحمل شده باشد.
- مرتکب نشدن به جرم جدید: شخص در مدت زمان قانونی مشخص شده، نباید جرم جدید مرتکب شده باشد.
- اثبات حسن رفتار: شخص باید گواهی حسن رفتار یا حسن شهرت از افراد محل زندگی و کار خود تهیه کند.
- عدم وجود موانع قانونی: برای بعضی موارد مانند تجاوز به عنف ممکن است موانع قانونی وجود داشته باشد که مانع از اعاده حیثیت شود. بنابراین تمام جرمها شامل اعاده حیثیت نمیشوند.
- ارائه درخواست به مراجع قانونی: شخص برای اعاده حیثیت باید یک شکواییه تنظیم کرده و به دادسرا ارسال کند. همچنین شخص باید اسناد و مدارک موردنظر برای اعاده حیثیت را به دادگاه ارائه کند تا اثبات بی گناهی او در اولویت قرار گیرد.
پیشنهاد مطالعه: در رابطه با مجازات توهین چه می دانید؟
مدارک لازم برای شکایت اعاده حیثیت
مدارک لازم برا شکایت اعاده حیثیت عبارتند از:
- شناسنامه و کارت ملی
- مدارک و اسناد مربوط به پرونده قضایی قبلی
- مستندات حمایتی
- درخواست کتبی
- ادله و شواهد جدید
مهلت شکایت اعاده حیثیت
یکی از سوالات مهمی که در مورد اعاده حیثیت مطرح میشود، در مورد مهلت ثبت شکایت اعاده حیثیت است. در واقع شخص باید به این موضوع توجه داشته باشد که در یک بازه زمانی مشخص بعد از وارد شدن اتهام به او امکان ثبت شکایت و اعاده حیثیت دارد.
بر مبنای ماده 106 قانون اساسی کشورمان در جرایم تعزیری قابل گذشت (مانند شکایات با مضمون اعاده حیثیت) هر گاه از زمان وارد شدن اتهام به شخص بیش از یک سال زمان گذشته باشد، دیگر حق اعاده حیثیت و بررسی مجدد از شخص ساقط میشود و این اجازه را نخواهد داشت که درخواست اعاده حیثیت ثبت کند.
بنابراین اگر اعاده حیثیت به دلیل نشر فیلم و عکس و یا اطلاعات کاذب و خلاف واقعیت انجام میشود، بر اساس قانون باید یک سال بعد از نشر این اکاذیت ثبت شود. در غیر این صورت قانون هیچ حقی برای اعاده حیثیت شخص بعد از گذشت یک سال در نظر نگرفته است.
نمونه شکوائیه اعاده حیثیت
شکواییه اعاده حیثیت می‌تواند به روشهای مختلفی تنظیم شود. در ادامه، یک نمونه متن اعاده حیثیت را آوردهایم:
با عرض سلام و ادب خدمت ریاست محترم ………..
احتراما به استحضار میرساند که مشتکی عنه ………….. در تاریخ ……………….. در حضور سایرین علیه اینجانب ………….. اتهاماتی را به بنده وارد نموده، اما ایشان موفق به اثبات ادعایشان در مراجع قضایی نبوده و دادگاه کیفری حکم بر برائت اینجانب صادر نمودهاند. از این رو اینجانب با استناد به اسناد و مدارک ضمیمه شده، تقاضای تعقیب و مجازات ایشان را به استناد ماده 697 قانون مجازات اسلامی دارم.
با تشکر از محضر جناب العالی
مجازات در اعاده حیثیت
به طور کلی در قانون اساسی و مجازت اسلامی چند ماده قانونی وجود دارد که به بحث مجازات در زمینه اعاده حیثیت میپردازند. در ادامه به بررسی این قوانین میپردازیم.
- اصل 171 قانون اساسی: در صورتی که به دلیل اشتباه یا تقصیر ارتکابی در زمان صدور حکم، ضرر و زیانی به شخص برسد، قاضی مسئول جبران خسارت بوده و میتوان اعاده حیثیت کرد.
- ماده 697 قانون اسلامی: بر اساس این قانون هر گاه شخصی در نسخه خطی و چاپی و یا در سخنرانی یک شخص دیگر را متهم به کاری کند که انجام نداده، به جرایم نقدی درجه 6 محکوم میشود.
- ماده 698 قانون اسلامی: بر اساس این قانون هر گاه شخصی به نیت وارد کردن ضرر و زیان به طرف مقابل ادعای دروغی را منتشر کند و این امر اثبات شود. ضمن اینکه حتی هیچ ضرری به طرف مقابل هم نرسد، شخص مدعی به یک ماه تا یک سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم میشود.
- ماده 699 قانون اسلامی: بر اساس این قانون هر گاه شخصی به نیت ضرر رساندن به شخصی یک وسیله را داخل منزل یا محل کار او قرار دهد و این امر باعث ضرر رساندن و اتهام زدن به او شود، فرد به سه ماه تا یک سال و نیم حبس و 74 ضربه شلاق محکوم میشود.
جمع بندی:
اعاده حیثیت به معنی بازگرداندن آبرو و حیثیت بعد از اتهام دروغین به شخص است.
مدت زمان ثبت شکایت اعاده حیثیت حداکثر یک سال بعد از نشر اتهام است. برای اعاده حیثیت باید ادله ودر رابطه با مجازات توهین چه می دانید؟ شواهد کافی داشته باشید. رد صورت اثبات حقیقت، بر اساس قانون شخص متهم ممکن است به یک ماه تا یک سال و نیم حبس، 74 ضربه شلاق و یا جرایم نقدی محکوم شود.
