بذل مهریه یکی از موضوعات حساس در روابط زوجین پس از عقد است که جنبه‌های حقوقی خاص خود را دارد. بسیاری از زنان به دلایل مختلف ممکن است تصمیم به بخشش مهریه خود بگیرند، اما پس از مدتی از این تصمیم پشیمان شوند.
سوالی که اغلب مطرح می‌شود این است که آیا بذل مهریه قابل رجوع است؟ پاسخ به این پرسش، نیازمند آشنایی با روش‌های مختلف بخشش مهریه و پیامدهای قانونی آن است. به همین دلیل در ادامه، به بررسی مفهوم بخشیدن مهریه و روش‌های مختلف آن پرداختیم تا به شما کمک کنیم درک کامل و جامعی از این موضوع به‌دست آورید.
مهریه به چه معناست؟
مهریه، تعهد مالی است که مرد در زمان عقد ازدواج به زن می‌پذیرد. این حق می‌تواند شامل هر دارایی ارزشمندی مانند پول، طلا، زمین یا خانه باشد که با توافق زوجین تعیین می‌شود.
زن با جاری شدن عقد، مالک کامل مهریه می‌شود و اختیار کامل دارد تا هر زمان آن را طلب کند یا به همسرش ببخشد. پرداخت مهریه، وظیفه‌ای قانونی برای مرد است و این حق، نمادی از استقلال مالی و جایگاه زن در زندگی مشترک به شمار می‌آید.
منظور از بذل مهریه چیست؟
بذل مهریه یا بخشیدن آن، یکی از حقوق مسلم زن در چارچوب قوانین مدنی ایران است. مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به‌محض جاری شدن صیغه عقد، مهریه به مالکیت زن درمی‌آید و حق هرگونه تصرف در آن را دارد. این تصرف می‌تواند شامل درخواست مهریه یا بخشش کامل یا جزئی آن به همسر باشد.
بذل مهریه که از طریق اسناد رسمی یا عادی انجام می‌شود، نشانه‌ای از اختیار زن بر حقوق مالی خود است. این اقدام باید با آگاهی کامل از آثار حقوقی آن صورت گیرد، زیرا بخشش مهریه به‌عنوان عملی قانونی و معتبر، می‌تواند دائمی و غیرقابل بازگشت باشد، مگر در موارد خاص که تابع شرایط مشخصی است.
آیا بذل مهریه قابل رجوع است؟
بخشش مهریه از سوی زن ممکن است به دلایل مختلفی صورت گیرد، اما گاهی پس از مدتی، زن از تصمیم خود پشیمان می‌شود و می‌خواهد مهریه‌اش را پس بگیرد. سوالی که در این شرایط مطرح می‌شود این است که آیا مهریه‌ای که بخشیده شده قابل بازگشت است؟ پاسخ به این سوال بستگی به نوع و نحوه بذل مهریه دارد.
اگر زن مهریه را به طور رسمی و با اقرار در اسناد رسمی بخشیده باشد، امکان رجوع به آن وجود ندارد. اما اگر مهریه به صورت هبه یا به شکل دیگری بخشیده شده باشد، ممکن است زن بتواند با رجوع به قانون، مهریه خود را مطالبه کند.
روش‌های بذل مهریه و تأثیر آن بر امکان رجوع
بخشش مهریه می‌تواند به طرق مختلفی صورت گیرد که هر یک تأثیر متفاوتی بر امکان رجوع از آن دارد. در ادامه، روش‌های اصلی بخشیدن مهریه و شرایط مربوط به آن بررسی می‌شود:
- اقرار به وصول مهریه: در این روش، زن به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و اقرار می‌کند که تمام یا بخشی از مهریه را دریافت کرده است. پس از ثبت این سند، دیگر هیچ‌گونه طلبی از شوهر به عنوان مهریه نخواهد داشت و امکان رجوع از آن وجود ندارد.
- هبه مهریه: هبه به معنای بخشیدن دارایی به شخص دیگر است. در این روش، زن با رضایت خود، مهریه را به شوهر بخشیده و سند هبه را در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌کند. در این صورت، زن می‌تواند در صورت پشیمانی از بخشش، به راحتی رجوع کرده و مهریه خود را پس بگیرد.
- بذل مهریه: بذل در واقع به معنای بخشیدن مهریه، غالباً در موارد طلاق خلع یا مبارات، اتفاق می‌افتد. در این روش، زن ممکن است برای پایان دادن به زندگی مشترک و جلب رضایت شوهر برای طلاق، تمام یا بخشی از مهریه خود را ببخشد. در این حالت، زن می‌تواند در صورت تغییر نظر (در مدت عده)، رجوع کند و مهریه‌اش را پس بگیرد.
- ابراء مهریه: در روش ابراء، زن به طور یک‌جانبه به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و سندی مبنی بر بخشش مهریه تنظیم می‌کند. در این حالت، دیگر هیچ‌گونه دینی بر گردن مرد باقی نمی‌ماند و زن نمی‌تواند پس از بخشش، مهریه خود را پس بگیرد.
در چه صورت زن حق رجوع به مهریه را ندارد؟
زن در صورت بخشش مهریه به روش‌های هبه معوض (در ازای دریافت مال یا انجام عمل) یا ابراء (آزادسازی مرد از پرداخت مهریه)، حق رجوع ندارد. همچنین، اگر زن در دفاتر رسمی اقرار به دریافت مهریه کرده باشد، امکان بازگشت از بذل مهریه وجود ندارد. در سایر شرایط، زن ممکن است قادر به بازپس‌گیری مهریه باشد.
نکته:
شما می توانید با استفاده از تجارب وکلای ما، سند با اقرارنامه ای تنظیم کنید که قابلیت رجوع برای زوجه وجود نداشته باشد.
در صورتی که هبه نیز صورت گرفته باشد، می توانید با استفاده از راهکارهای ما، مجدد مهریه خود را وصول کنید.
