در دنیای معاملات امروزی، اسناد تجاری نقش بسیار حیاتی در تضمین تعهدات ایفا می کنند. یکی از پرکاربردترین این اسناد، سفته است که به دلیل سهولت در استفاده و اعتبار قانونی، در بسیاری از قراردادهای کاری، وام های بانکی و معاملات شخصی مورد استفاده قرار می گیرد. اما یکی از بزرگترین سوالاتی که برای اکثر افراد پیش می آید این است که سفته از کجا بگیریم و چگونه یک سفته معتبر تهیه کنیم؟
بسیاری از مردم به اشتباه فکر می کنند که سفته را می توان از هر دکه روزنامه فروشی تهیه کرد، در حالی که خرید از مراکز غیررسمی می تواند خطرات قانونی و جعل را به همراه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به طور بسیار مفصل به روش های تهیه سفته، مراکز معتبر فروش، نحوه محاسبه قیمت و نکات امنیتی مربوط به آن بپردازیم تا شما با آگاهی کامل وارد معاملات خود شوید.
سفته چیست و چرا اعتبار آن به محل خرید بستگی دارد؟
پیش از آنکه به سوال سفته از کجا بگیریم پاسخ دهیم، باید ماهیت این سند را درک کنیم. سفته یا فته طلب، سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می کند مبلغ معینی را در موعد مقرر یا به صورت عندالمطالبه به حامل یا شخص معینی پرداخت کند. در سیستم های حقوقی بین المللی، این سند تحت عنوان “Promissory Note” شناخته می شود و قوانینی مشابه دارد.
اعتبار یک سفته به چاپی بودن و دولتی بودن برگه آن بستگی دارد. سفته هایی که در مراکز غیررسمی فروخته می شوند، ممکن است قدیمی باشند یا نرخ مالیاتی (مالیات بر اسناد) روی آن ها به درستی درج نشده باشد. خرید از مراکز رسمی تضمین می کند که شما سندی در دست دارید که توسط مراجع قانونی کشور تایید شده و در صورت بروز اختلاف در دادگاه، به عنوان یک سند تجاری معتبر و لازم الاجرا شناخته می شود.
مراکز معتبر برای تهیه سفته:
برای تهیه این سند تجاری، چند راه اصلی و قانونی وجود دارد که امنیت معامله شما را تضمین می کند. در ادامه هر یک از این روش ها را با جزئیات کامل بررسی می کنیم:
۱. شعب بانک ملی ایران (مرجع اصلی):
مطابق قانون، بانک ملی ایران به عنوان بانک عامل، وظیفه توزیع و فروش سفته را بر عهده دارد. بهترین و مطمئن ترین پاسخ برای سوال سفته از کجا بگیریم، مراجعه به نزدیک ترین شعبه بانک ملی است. در بانک، شما مطمئن هستید که سفته با قیمت مصوب دولتی به شما فروخته می شود و هیچ هزینه اضافی پرداخت نمی کنید. همچنین، کارمندان بانک می توانند در انتخاب مبلغ سفته (مثلا سفته ده میلیون تومانی یا صد میلیون تومانی) به شما مشاوره دهند. نکته مهم این است که برای خرید سفته در مبالغ بالا از بانک، حتما باید کارت ملی به همراه داشته باشید تا اطلاعات شما در سیستم ثبت شود.
۲. دکه های روزنامه فروشی (گزینه سریع اما با ریسک):
بسیاری از افراد به دلیل دوری از بانک یا در ساعات غیراداری، به دکه های روزنامه فروشی مراجعه می کنند. اگرچه این دکه ها سفته می فروشند، اما باید بدانید که آن ها معمولا مبلغی بالاتر از نرخ مصوب دولتی را به عنوان کارمزد دریافت می کنند. همچنین ریسک خرید سفته های جعلی یا باطله در این مکان ها نسبت به بانک بسیار بیشتر است. توصیه می شود تنها در موارد بسیار ضروری و برای مبالغ پایین از این روش استفاده کنید و حتما به مهر و نشان دولتی روی برگه دقت کنید.
۳. اپلیکیشن ها و درگاه های رسمی (سفته الکترونیک):
با پیشرفت تکنولوژی، مفهوم سفته الکترونیک نیز وارد فضای حقوقی شده است. اکنون بسیاری از بانک ها از طریق اپلیکیشن های رسمی خود، امکان صدور سفته دیجیتال را فراهم کرده اند. این روش نوین نه تنها مشکل “سفته از کجا بگیریم” را حل کرده، بلکه خطر گم شدن یا سرقت برگه فیزیکی را نیز از بین برده است. سفته الکترونیک دارای یک کد شناسه یکتا است و تمام مراحل امضا و تایید آن به صورت آنلاین انجام می شود.
قیمت سفته چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟
یکی از موارد مهمی که هنگام خرید باید به آن دقت کنید، قیمت خرید برگه سفته است. قیمت سفته بر اساس “مبلغ تعهد شده” در آن محاسبه می شود. در واقع شما بابت هر برگه سفته، مبلغی را به عنوان مالیات یا حق تمبر به دولت پرداخت می کنید. طبق آخرین تغییرات قانونی، نرخ مالیات سفته کاهش یافته تا فشار مالی کمتری به مردم وارد شود.
بیشتر بدانید؟ سفته بهتر است یا چک؟
برای مثال، اگر شما به سفته ای با سقف اعتبار ۲۰ میلیون تومان نیاز دارید، باید درصدی از این مبلغ را به عنوان قیمت برگه پرداخت کنید. بسیاری از مردم در گوگل جستجو می کنند که “قیمت سفته ده میلیون تومانی چقدر است؟”. باید بدانید که این مبلغ ثابت نیست و ممکن است سالانه تغییر کند، اما خرید از بانک همیشه شما را از پرداخت مبالغ گزاف بیمه می کند.
دقت کنید که روی هر برگه سفته، سقف مبلغی که آن برگه می تواند تضمین کند چاپ شده است (مثلا تا سقف ۵۰ میلیون ریال)؛ شما نمی توانید روی سفته ای که سقف آن ۵ میلیون تومان است، تعهدی به مبلغ ۱۰ میلیون تومان بنویسید، زیرا این کار از نظر قانونی ارزش سند را به شدت کاهش می دهد.
نکات بسیار مهم در هنگام نوشتن و تحویل سفته:
خرید سفته تنها قدم اول است؛ نحوه پر کردن آن به همان اندازه اهمیت دارد. برای اینکه سفته شما به یک کاغذ بی ارزش تبدیل نشود، به این نکات توجه کنید:
- ▪️ درج تاریخ دقیق: سفته بدون تاریخ به معنای عندالمطالبه بودن آن است، یعنی طلبکار هر زمان که بخواهد می تواند آن را به اجرا بگذارد. اگر سفته را برای ضمانت کاری می دهید، حتما در متن آن قید کنید که “بابت ضمانت” و تاریخ پایان قرارداد را مد نظر قرار دهید.
- ▪️ نام گیرنده: سعی کنید سفته را در وجه شخص معین صادر کنید. سفته “در وجه حامل” بیشترین ریسک را دارد، زیرا در صورت گم شدن، هر کسی که آن را پیدا کند می تواند مبلغ را مطالبه کند.
- ▪️ قید کردن علت صدور: اگر سفته را بابت حسن انجام کار می دهید، حتما این جمله را روی سفته یا در رسید جداگانه ای بنویسید. این کار باعث می شود که دارنده سفته نتواند از آن برای مقاصد دیگر استفاده کند.
- ▪️ امضا و اثر انگشت: امضا به تنهایی معتبر است، اما اضافه کردن اثر انگشت ضریب امنیت سند را به شدت بالا می برد و ادعای جعل را در آینده دشوار می کند.
سفته بابت ضمانت کاری و استخدام:
بسیاری از کارفرمایان در بدو استخدام از کارمندان خود سفته دریافت می کنند. این موضوع یکی از دغدغه های اصلی جویندگان کار است. اگر شما هم با این سوال روبرو هستید که بابت استخدام سفته از کجا بگیریم، بهترین راه تهیه آن از بانک ملی است تا مدرک خرید معتبر داشته باشید.
در هنگام دادن سفته به کارفرما، حتما شماره سفته را در قرارداد استخدام خود ذکر کنید و کپی سفته را نزد خود نگه دارید. در قسمت “در وجه” نام شرکت یا مدیرعامل را بنویسید و حتما عبارت “بابت ضمانت حسن انجام کار” را قید کنید. این کار باعث می شود که سفته جنبه کیفری پیدا نکند و تنها در صورتی که کارفرما بتواند خسارت وارده از جانب شما را در دادگاه ثابت کند، قادر به وصول آن باشد.
سوالات متداول کاربران در مورد سفته:
- آیا سفته تاریخ گذشته اعتبار دارد؟ بله، سفته تا زمانی که مبلغ آن وصول نشده باشد اعتبار دارد، اما برای استفاده از مزایای تجاری مانند واخواست (اعتراض عدم پرداخت)، باید در مهلت قانونی اقدام کنید.
- اگر سفته را گم کردیم چه کنیم؟ بلافاصله باید به مراجع قضایی اطلاع دهید و دستور منع پرداخت آن را بگیرید تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری شود.
- تفاوت سفته با چک در چیست؟ چک یک سند حال است (برای پرداخت فوری)، اما سفته معمولا برای پرداخت در آینده یا به عنوان ابزار ضمانت به کار می رود. همچنین چک جنبه کیفری قوی تری نسبت به سفته دارد.
جمع بندی و توصیه نهایی:
سفته یک ابزار قدرتمند در مبادلات مالی است که اگر به درستی تهیه و استفاده شود، امنیت معاملات شما را دوچندان می کند. در پاسخ به این سوال که سفته از کجا بگیریم، تاکید ما همواره بر مراکز رسمی و بانک ملی است تا از اصالت سند مطمئن باشید. همیشه به یاد داشته باشید که امضای یک سفته به معنای پذیرش یک تعهد مالی جدی است، پس قبل از امضا، تمام کادرهای آن را با دقت پر کنید و هرگز سفته سفید امضا به کسی تحویل ندهید. با رعایت این نکات ساده اما حیاتی، می توانید از بروز مشکلات حقوقی پیچیده در آینده جلوگیری کنید.
