هر زوج وظایف خاصی پس از ازدواج دارند. یقیناً اگر زن یا مرد در انجام این وظیفه کوتاهی کنند، باید در این زمینه جوابگو باشند. از جمله وظایف مرد در ازدواج پرداخت نفقه است. در قانون، نفقه زن حق مهمی است و حساسیت زیادی در مورد آن وجود دارد. بنابراین در صورت عدم پرداخت برای مرد عواقبی خواهد داشت. در این مقاله با موضوع نفقه به طور کامل آشنا می‌شویم، پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
نفقه چیست؟
نفقه طبق ماده 1107 قانون مدنی شامل کل نیازهای عرفی و متناسب با نیاز زن از قبیل مسکن، البسه، خوراک، اثاثیه منزل، مخارج طبابت و غیره می‌شود؛ حتی اگر زن به دلیل بیماری عادت به داشتن خدمتکار یا کمک داشته باشد. قاعده کلی این است که حقوق زوجه شامل تمام نیازهای عرفی و متناسب با مقام زن است. یکی از مهم‌ترین معیارهای کارشناس برای تعیین حقوق زوجه، نیاز و مقام زوجه است.
نفقه چقدر است؟
در قانون مبلغ خاصی برای نفقه تعیین نشده است. همان‌گونه که اشاره شد ملاک تعیین حقوق زوجه، نیاز زوجه و شأن و منزلت او است و میزان نفقه در زمان‌ها و مکان‌های مختلف متفاوت خواهد بود.
اگر زنی برای گرفتن نفقه به دادگاه برود، دادگاه خانواده در این مورد برای تعیین میزان حق زن از کارشناس کمک می‌گیرد و کارشناس با زوجین تماس گرفته و وضعیت آن‌ها را بررسی کرده و حقوق زوجه را مشخص می‌کند و بعد از ابلاغیه، شخص معترض ظرف 7 روز با ارائه دلایل کارشناسی اعتراض می‌کند و دادگاه مجدد از هیأت سه نفره کارشناسان متخصص برای بررسی میزان دستمزد زوجه استفاده می‌کند .
نکته: مطابق با ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی اگر زن بتواند اثبات کند که زندگی مشترک او با شوهر ضرر مالی، حیثیتی یا جانی به همراه دارد، دادگاه او را مجبور به تمکین نخواهد کرد، در این صورت، عدم تمکین به حقوق زوجه لطمه‌ای وارد نمی‌کند.
نکته: مطابق با سال‌های اخیر، دادخواست اعطای مسکن مستقل به زوجه توسط دادگاه خانواده پذیرفته نمی‌شود و زن فقط باید دادخواست نفقه بدهد.
چند نوع نفقه وجود دارد؟
برخلاف تصور رایج، نفقه می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. شما به عنوان یک زن باید انواع مختلف نفقه را بشناسید تا از حقوق خود آگاهی کامل داشته باشید و در صورت لزوم بتوانید حق خود را بگیرد. به طور کلی نفقه‌ای که مرد باید بپردازد، نفقه زوجه و نفقه آقارب می‌باشد. نفقه آقارب همچنین به سه دسته نفقه نسبی، نفقه سببی و نفقه رضایی مرتبط می‌شود که در زیر به طور کامل هر کدام توضیح داده شده است.
نفقه زوجه یا همسر:
نوع اول و اصلی نفقه مربوط به نفقه زوجه است. این نوع نفقه را مرد برای خرج کردن هزینه‌های خوراک، پوشاک، مسکن به همسرش می‌دهد.
نفقه نسبی:
نفقه نسبی نیز به مواردی گفته می‌شود که اشخاص از طریق گروه خونی با یک فرد نسبت دارند. فرزندان، والدین، پدربزرگ، مادربزرگ پدری و مادری از چنین مواردی هستند.
نفقه سببی:
در نفقه سببی پس از عقد زن و شوهر اقوام زن و مرد به یکدیگر محرم می‌شوند.
نفقه رضایی:
نفقه رضایی موردی است که در آن بچه توسط مادری به جز مادر خود شیر خورده باشد و به او و محارمش محرم می‌شود.
نحوه محاسبه میزان نفقه به چه صورت است؟
گاهی اوقات زن و مرد در مورد میزان نفقه به توافق می‌رسند. در این صورت دادگاه دیگر وارد عمل نمی‌شود. اما در صورت عدم توافق بین زن و شوهر بر میزان نفقه، دادگاه باید مقدار نفقه زن را محاسبه کند. در این موارد قاضی می‌تواند بنا به درخواست زن یا مرد نظر کارشناسی صادر و موضوع میزان نفقه زن را به کارشناس تعیین نفقه واگذار کند.
نحوه پرداخت نفقه چگونه است؟
در صورت مطالبه نفقه زن، مقام قضائی با توجه به امور زوجه و تحصیلات و خانواده پدری، موضوع را برای تعیین نفقه به کارشناس رسمی دادگستری واگذار می‌کند و طبق نظر کارشناس حکم صادر می‌کنند.
میزان نفقه زن خانه‌دار چقدر است؟
برای گرفتن نفقه در سال 1403 زن باید درخواست خود را به دادگاه خانواده اعلام کند. پس از بررسی‌های لازم کارشناس دادگاه، میزان مبلغ نفقه را در سال جدید محاسبه کرده و به قاضی دادگاه ارائه می‌دهد.
میزان نفقه فرزندان چقدر می‌باشد؟
بعد از عقد، نه تنها شوهر موظف به پرداخت نفقه زن است، بلکه اساساً نفقه فرزند یا فرزندان مشترک نیز بر عهده پدر است. این نکته قابل توجه است که در مورد نفقه فرزند، برخلاف نفقه همسر این مسئولیت فقط وظیفه پدر نیست، بلکه هنگامی که پدر توانایی کافی را نداشته باشد.کمک، تأمین هزینه های زندگی فرد به ترتیب بر عهده جد پدری و مادری و در آخر بر عهده اجداد پدری و اجداد مادری است.
این پرداخت نفقه در رابطه با فرزند پسر، تا زمانی که فرزند پسر به سن بلوغ برسد و تا زمانی که با رفتن به سرکار بتواند نیازهای مالی خود را برطرف کند، ادامه خواهد داشت. اما در صورت ادامه تحصیل، پرداخت نفقه او تا پایان تحصیل قابل تمدید است. نفقه برای فرزند دختر در اصل، تا زمان ازدواج او ادامه دارد. میزان نفقه فرزندان در سال 1403 مشخص نشده است و مقدار آن طبق نیازهای شخصی هر فرزند و توان مالی منفق تعیین می‌شود و در افراد مختلف متفاوت است.
نفقه زن قهر کرده چه میزان است؟
اگر زوجه هیچ دلیل منطقی و قانونی برای قهر کردن و خروج از خانه نداشته باشد، مرد به شکل قانونی می‌تواند با حکم دادگاه زن را به خانه برگرداند. اگر زن نخواهد به خانه بازگردد، قانون حق پرداخت نفقه را از زن محروم می‌کند و مرد می‌تواند نفقه را به همسرش نپردازد.
در چه صورت نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
- استقلال مالی: اگر زنی منابع مالی کافی برای رفع احتیاجات خود داشته باشد و مستقل از پدر یا همسرش زندگی کند، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.
- ازدواج مجدد: در رابطه با نفقه بعد از طلاق باید گفت که اگر زن از همسر خود طلاق بگیرد و دوباره با شخص دیگری ازدواج کند و زندگی مجزایی داشته باشد، مستحق دریافت نفقه از شوهر سابقش نیست.
- قطع ارتباطات: در برخی مواقع، اگر ارتباطات زن و شوهر به طور کامل قطع شود و زن از همسر خود جدا شود و زندگی جدایی داشته باشد، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه معاف گردد.
- قرارداد ازدواج: در برخی از موارد در قرارداد ازدواج مسائل مختص به نفقه و تعهدات مالی بین زوجین تعیین می‌شود. اگر در عقد نکاح شرط شده باشد که نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد، این توافقات معتبر است.
جمع‌بندی:
شرط پرداخت نفقه زوج و اولاد و خویشاوندان طبق قانون مدنی با هم فرق دارد. با این توضیح که گرفتن نفقه از زوجه مشروط به دائمی بودن عقد و تمکین از مرد است، اما نفقه اولاد و اقوام بر اساس اثبات نیازمند بودن مستحق نفقه و دارا بودن نفقه دهنده است.
