شاکی خصوصی به شخصی گفته می‌شود که به دلیل وقوع یک جرم یا تخلف، از طرف دادگاه به عنوان مدعی در یک پرونده حقوقی دخالت می‌کند و به دنبال جبران خسارت یا احقاق حق خود است. در واقع شاکی خصوصی در پی خسارت‌های مالی یا معنوی ناشی از عمل مجرمانه است و می‌تواند از دادگاه درخواست رسیدگی و صدور حکم نماید.
سوال مهمی که باید جواب آن را بدانیم این است که در صورت رضایت ندادن شاکی خصوصی چه کار باید بکنیم. تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا جواب این سوال را به طور کامل توضیح دهیم.
چگونه از شاکی رضایت بگیریم؟
مطابق قوانین جرم در ایران دو جنبه دارد که شامل جنبه عمومی و خصوصی جرم است. در جرایم خصوصی فرد اجازه دارد تحت شرایط خاص، رضایت شاکی را جلب کند و خواستار توقف پیگیری جرم شود. برای گرفتن رضایت از شاکی، ابتدا باید با او به صورت دوستانه و محترمانه صحبت کنید و دلایل خود را برای جبران خسارت یا اصلاح وضعیت توضیح دهید.
سپس می‌توانید پیشنهاداتی مانند پرداخت خسارت یا تعهد به عدم تکرار رفتار ناپسند ارائه دهید. در نهایت ایجاد فضایی برای گفتگو و توافق موجب دستیابی به رضایت می‌شود.
در صورتی که رضایت شاکی شفاهی باشد لازم است دادیار یا قاضی رضایت را در صورت جلسه قید کنند. اما در مواردی که رضایت به صورت کتبی گرفته شده لازم است در دفتر اسناد رسمی ثبت شود و سردفتر آن را تایید کند.
در صورت رضایت ندادن شاکی خصوصی چه باید کرد؟
با اینکه رضایت شاکی در کاهش مجازات تاثیر دارد، اما سوال مهم این است که وقتی شاکی خصوصی به هیچ‌وجه راضی به مصالحه نیست، چه کار باید بکنیم. توجه داشته باشید در صورتی که شاکی خصوصی رضایت ندهد، رسیدگی به پرونده مراحل عادی را طی می‌کند. روند رسیدگی به پرونده کیفری شامل کشف جرم، تعقیب جرم، تحقیقات مقدماتی، دادرسی و صدور حکم است و در نهایت حکم اجرا می‌شود.
تاثیر رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت
مطابق ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری گذشت شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت باعث صدور قرار موقوفی تعقیب می‌شود. رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت، تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر روند رسیدگی به پرونده دارد. در این نوع جرایم قانون به شاکی این اجازه را می‌دهد که با اعلام رضایت، از ادامه پیگیری قضائی خود صرف نظر کند، که منجر به بستن پرونده و توقف مراحل قانونی می‌شود.
این امر نه تنها به کاهش بار قضائی کمک می‌کند، بلکه به طرفین این امکان را می‌دهد تا به یک توافق صلح‌آمیز دست یابند و از تشدید تنش‌های اجتماعی و خانوادگی جلوگیری کنند. بنابراین رضایت شاکی می‌تواند به عنوان یک عامل کلیدی در حل و فصل سریع‌تر و مؤثرتر دعاوی مطرح شود.
البته در صورتی که رضایت بعد از صدور کیفر خواست و پیش از ارسال به دادگاه باشد، دادستان می‌تواند از کیفرخواست عدول نماید و قرار موقوفی توسط بازپرس صادر شود.
تاثیر رضایت شاکی در جرایم غیر قابل گذشت
جرایم غیر قابل گذشت جرایمی هستند که شکایت شاکی خصوصی یا گذشت او در روند اجرای مجازات موثر نیست. در این جرایم وقتی شاکی رضایت خود را اعلام می‌کند، دادستان می‌تواند شرایط صدور قرار تعلیق تعقیب را صادر کند و از کیفر خواست عدول نماید. البته در این جرایم امکان تجدید نظر در میزان مجازات هم وجود دارد.
رضایت شاکی قبل از صدور رای
مطابق قوانین شاکی می‌تواند قبل یا بعد از صدور حکم رضایت دهد. اغلب افرادی که درگیر شکایت هستند می‌پرسند در صورتی که رضایت شاکی قبل از صدور حکم باشد میزان مجازات چه تغییری می‌کند. بهتر است بدانید رضایت شاکی پیش از صدور حکم به قابل گذشت یا غیر قابل گذشت بودن آن ربط دارد. یعنی رضایت و گذشت شاکی پیش از صدور حکم موجب بسته شدن پرونده و منع تعقیب می‌شود. اما در جرائمی که جنبه عمومی دارند، رضایت شاکی فقط باعث کاهش تخفیف می‌شود.
رضایت شاکی پس از صدور حکم
بر اساس ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری وقتی شاکی بعد از قطعی شدن حکم دادگاه از شکایت صرفنظر کند، محکوم علیه این امکان را دارد که از دادگاه درخواست تجدید نظر نماید.
جمع بندی
رضایت شاکی یا مدعی خصوصی مسئله بااهمیتی است که در کاهش جرم تاثیر دارد. در این مطلب سعی کردیم راهنمای کاملی درباره رضایت شاکی خصوصی و شرایط آن در اختیار شما قرار دهیم. امیدواریم این اطلاعات راهنمای مناسبی برای شما باشد.
