دولت سیاست‌گذاری‌ها و قوانینی دارد که از قاچاق کالاهای مختلف جلوگیری نماید تا درآمدهای گمرکی و مالیاتی را افزایش دهد و به رشد اقتصادی و صنعتی کمک کند. در این مطلب قصد داریم اطلاعات دقیقی درباره انواع قاچاق کالا و مجازات آن در اختیار شما قرار دهیم. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
قاچاق کالا چیست؟
قاچاق کالا به معنای نهان فروشی کالاهای مختلف است. یعنی کالاها و لوازم مختلف از یک نقطه به نقطه دیگر جابه جا می‌شوند بدون اینکه مجوز دولتی داشته باشند.
با توجه به اینکه این اقدام از نظر قانون ممنوع است، فرد یا افرادی که این کار را انجام دهند یا در انجام آن همکاری کنند، قاچاقچی شناخته می‌شوند و مطابق قوانین مبارزه با قاچاق کالا مجازات می‌شوند.
انواع قاچاق کالا
تقسیم بندی رایج انواع قاچاق کالا، بر اساس نوع کالا و مجازات آن است و به شرح زیر است.
- کالای ممنوع به اجناس و کالاهایی گفته می‌شود که از طرف دولت ورود و خروج آن به کشور ممنوع اعلام می‌شود.
- کالای مجاز به لوازمی گفته می‌شود که واردات و صادرات آن باید با ارائه اسناد و مدارک و تشریفات گمرکی انجام شود.
- کالای مجاز مشروط فقط به شرط انجام تشریفات گمرکی و دریافت مجوز از مراجع قانونی اجازه واردات و صادرات دارد.
- کالاهای یارانه‌ای هم به اقلامی گفته می‌شود که با پیشنهاد ورازت صنعت و معدن و وزرات توسط توسط دولت به عنوان کالای یارانه‌ای شناخته می‌شود و با قیمت بسیار مناسب در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
تقسیم بندی دیگر انواع قاچاق کالا بر اساس محل جابه‌جایی کالا است. همان‌طور که گفتیم مطابق قوانین حقوقی، حمل و نقل کالا و محصول بدون مجوز از نقطه‌ای به نقطه دیگر قاچاق نام دارد. برای اینکه بتوانیم انواع قاچاق کالا را دسته بندی کنیم باید به این نکته دقت داشته باشیم که در صورت جابه‌جایی کالا از شهری به شهری دیگر باشد قاچاق، داخلی است.
- اما در مواقعی که قاچاقچی سعی می‌کند کالای مورد نظر را از کشور مبدا به کشور مقصد برساند، قاچاق خارجی می‌شود. در هر حال، جابه‌جایی مخفیانه کالا جرم است و فردی که مرتکب این عمل شود، با مجازات روبرو می‌شود
تعریف قاچاق کالا در قانون ایران
مطابق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، هر گونه کوتاهی و ترک فعل برای نقض قوانین ورود و خروج کالا قاچاق نامیده می‌شود. قانونگذار کسانی که در هر نقطه از مرزهای کشور یا در شهرهای داخلی این اقدام انجام دهند را به عنوان مجرم می‌شناسد و مجازاتی برای آن‌ها تعیین می‌کند.
جریمه کالای قاچاق چیست؟
مطابق ماده 18 قانون مبارزه با قاچاق کالا، شخص یا اشخاصی که اقدام به قاچاق لوازم و کالا نمایند، متناسب با نوع جرم مشمول جریمه نقدی، حبس و ضبط کالا محکوم می‌شوند. در مواردی که کالای قاچاق به کشور وارد شود، علاوه بر ضبط کالا، جریمه نقدی 3 تا 5 برابر ارزش کالا و مطابق نظر قاضی، بین 2 تا 5 سال حبس هم برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
یکی از سوالات متداول درباره قاچاق لوازم و کالا این است که فردی که برای قاچاق اقدام نموده، در صورت داشتن کارت بازرگانی باز هم می‌تواند برای صادارات و واردات اقدام نماید یا جرم قاچاق کالا برای او محدودیت ایجاد می‌کند. واقعیت این است که مطابق ماده 114 قانون امور گمرکی، کارت بازگانی کسانی که قاچاق انجام داده‌اند، تا زمان رسیدگی به پرونده به صورت موقت و دائمی ابطال می‌شود.
چگونه از قاچاق کالا پیشگیری کنیم؟
دولت به منظور جلوگیری از قاچاق کردن کالا و لوازم تمهیداتی را در نظر می‌گیرد تا کالاهای قاچاق از کالاهایی که با مجوز قانونی وارد کشور شده‌اند تشخیص داده شود. اقدام مهمی که برای جلوگیری از قاچاق لوازم و کالاهای مختلف انجام می‌شود شامل موارد زیر است.
- استفاده از شناسه رهگیری و شناسه کالا
یکی از مناسب‌ترین اقدامات برای تشخیص کالای قاچاق، استفاده از شناسه کالا و شناسه رهگیری است که کالاهای مختلف را منحصربه فرد می‌کند و امکان مقایسه آن‌ها با کالاهای دیگر را آسان می‌کند. ترخیص کالا در گمرک منوط به ارائه گواهی شناسه کالا و کد رهگیری است. حتی در بازارهای داخلی و خرده‌فروشی هم شرط خرید و فروش کالاهای مختلف دارابودن شناسه فوق است.
- سامانه هوشمند پیشگیری از قاچاق کالا
یکی دیگر از اقدامات مهم برای پیشگیری از قاچاق، راه اندازی سامانه هوشمند برای نظارت بر واردات و صادرات، حمل و نقل، نگهداری کالا است. تمام دستگاه‌ها و نهادها برای واردات کالا موظف‌اند تا با مسئولین مبارزه با قاچاق همکاری کنند.
قاچاق کالای ممنوعه چه مجازاتی دارد؟
ماده 18 قانون مبارزه با قاچاق کالا، مجازات مشخص برای قاچاقچیان کالا تعیین شده است. مجازات به این صورت است که کالای قاچاق ضبط می‌شود و فرد متخلف موظف به پرداخت جریمه نقدی هم می‌شود.
- در صورتی که کالای مورد نظر مجاز باشد، قاچاقچی موظف است معادل یا دو برابر ارزش آن را به عنوان جریمه به خزانه دولت واریز نماید.
- در صورتی که کالای مورد نظر جزو کالاهای مشروط باشد، مجازات خاصی برای قاچاقچی تعیین می‌شود. مطابق قوانین کسی که اقدام به قاچاق کالای مجاز مشروط نموده باید معادل یا 3 برابر ارزش کالا را به خزانه دولت واریز نماید.
- سنگین‌ترین مجازات کالای قاچاق برای کالاهای یارانه‌ای تعیین می‌شود. کالاهای یارانه‌ای نظیر دارو، نهاده‌های کشاورزی، حامل‌های انرژی و کالاهای اساسی که به پیشنهاد وزارت صنعت معدن تجارت و وزارت اقتصاد تعیین می‌شوند، نیز جریمه‌ای معادل 2 تا 4 برابر ارزش کالا دارند.
- قانونگذار برای مواردی که فرد دست به قاچاق لوازم و کالای مختلف می‌زند اما به دلایل مختلفی نمی‌تواند کالای قاچاق را از مرز جابه‌جا کند، هم مجازاتی در نظر می‌گیرد. اما در این شرایط مطابق ماده 68 مبارزه با قاچاق، فقط کالای قاچاق ضبط می‌شود و دیگر فرد ملزم به پرداخت جریمه نقدی نیست.
جمع بندی
تمایل برای مصرف کالای خارجی باعث می‌شود برخی از افراد بخواهند کالاهای خارجی را وارد کشور کنند یا اینکه کالاهای ایرانی به خارج از کشور ببرند. اما این افراد برا اینکه سود بیشتری به دست بیاورند و هزینه گمرک پرداخت نکنند، از راه‌های غیر قانونی و قاچاق این کار را انجام می‌دهند که مورد پیگیری قانونی قرار می‌گیرند. در این مطلب سعی کردیم راهنمای کاملی درباره قاچاق کالا و مجازات آن در اختیار شما قرار دهیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید باشد.
