مهریه یکی از حقوق قانونی و شرعی زن در عقد نکاح است که به محض جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن میشود. در طول زندگی مشترک، ممکن است شرایطی پیش بیاید که زن تصمیم به بخشش یا صرفنظر از مهریه خود بگیرد. این تصمیم میتواند به دلایل مختلفی از جمله محبت و علاقه، توافق برای طلاق توافقی یا هر دلیل دیگری باشد. در چنین شرایطی، دو راه اصلی حقوقی برای ثبت این واقعه وجود دارد: اقرار به وصول مهریه و ابرا مهریه. هرچند در ظاهر هر دو به معنای بخشیدن مهریه هستند، اما از نظر قانونی تفاوت های بنیادینی با یکدیگر دارند که در صورت عدم آگاهی میتوانند منجر به مشکلات جدی شوند.
در این مقاله اقرار به وصول مهریه یا ابرا مهریه، مدارک لازم برای اقرار به وصول مهریه یا ابرا مهریه و مراحل انجام آنها میپردازیم تا شما بتوانید با آگاهی کامل، بهترین تصمیم را برای آینده خود بگیرید.
اقرار به وصول مهریه چیست؟
اقرار به وصول مهریه به این معناست که زن به صورت رسمی یا غیررسمی اعلام میکند که تمام یا بخشی از مهریه خود را از همسرش دریافت کرده است. این اقرار، سندی است که نشان میدهد دین مهریه از سوی مرد پرداخت شده و ذمه او بری شده است.
مفهوم حقوقی:
اقرار یک “اخبار” است. به این معنا که زن خبری را اعلام میکند که به ضرر خودش و به نفع همسرش است. این خبر، وقوع یک واقعه در گذشته، یعنی دریافت مهریه را تایید میکند.
قابلیت رجوع:
از آنجایی که زن اقرار به دریافت مهریه کرده است، دیگر نمیتواند از این اقرار رجوع کند. در واقع، با این اقدام، حق مطالبه مهریه به صورت کامل از او سلب میشود و راهی برای بازگشت از این تصمیم وجود ندارد. تنها در صورتی میتوان این اقرار را باطل کرد که ثابت شود اقرار تحت فشار، اجبار، تهدید یا فریب صورت گرفته است.
کاربرد:
این روش اغلب زمانی استفاده میشود که واقعا مهریه به صورت کامل یا بخشی از آن پرداخت شده و زوجین میخواهند یک سند رسمی برای این پرداخت داشته باشند.
ابرا مهریه چیست؟
ابرا مهریه به این معناست که زن به صورت یکطرفه، مرد را از پرداخت تمام یا بخشی از مهریه خود “بری” میکند. ابرا یک “ایقاع” است، یعنی یک عمل حقوقی یکجانبه که تنها با اراده زن صورت میگیرد و نیاز به رضایت مرد ندارد.
مفهوم حقوقی:
ابرا یک عمل حقوقی است که باعث اسقاط دین میشود. به زبان ساده، زن با استفاده از این حق قانونی خود، دینی که مرد بر گردن دارد را میبخشد و او را از پرداخت آن معاف میکند. در ابرا، برخلاف اقرار، مهریه دریافت نشده است، بلکه از سوی زن بخشیده شده است.
قابلیت رجوع:
ابرا مهریه غیرقابل رجوع است. به محض اینکه زن مرد را از پرداخت مهریه ابرا کند، دیگر نمیتواند از این تصمیم برگردد و مهریه خود را مجددا مطالبه کند. ابرا، دین را به طور کلی ساقط میکند.
کاربرد:
این روش بیشتر در مواردی استفاده میشود که زن قصد دارد مهریه خود را بدون دریافت وجه آن ببخشد، مانند بخشش مهریه برای دریافت حق طلاق، یا در طلاقهای توافقی که زن در ازای طلاق مهریه خود را میبخشد.
تفاوت اساسی اقرار به وصول و ابرا مهریه
هرچند هر دو اقدام به نتیجه مشابهی یعنی سلب حق مطالبه مهریه از زن منجر میشوند، اما تفاوت آنها در مبنای حقوقی و شرایطشان است:
- مبنای حقوقی:
- اقرار به وصول: خبری است که زن اعلام میکند و مربوط به یک واقعه در گذشته است (دریافت مهریه).
- ابرا: یک عمل حقوقی است که زن انجام میدهد و باعث سقوط دین در آینده میشود (بخشیدن مهریه).
- محل استفاده:
- اقرار به وصول: برای ثبت رسمی دریافت مهریه استفاده میشود.
- ابرا: برای بخشیدن مهریه و معاف کردن مرد از پرداخت آن استفاده میشود.
- قدرت اثبات:
- اقرار به وصول: اگرچه یک سند رسمی است، اما در صورت اثبات اجبار و اکراه، میتواند ابطال شود.
- ابرا: از آنجایی که یک عمل حقوقی یکجانبه است، اثبات اینکه زن مجبور به این کار شده، دشوارتر است و معمولا امکان رجوع از آن وجود ندارد.
در نهایت، از نظر حقوقی، ابرا مهریه از استحکام بیشتری برخوردار است و به عنوان یک راه حل دائمی و بدون بازگشت برای بخشیدن مهریه شناخته میشود.
مدارک لازم و مراحل انجام
برای انجام هر یک از این دو عمل حقوقی، معمولا نیاز به مراجعه به دفتر اسناد رسمی است تا یک سند رسمی تنظیم شود. این سند به عنوان یک مدرک معتبر در مراجع قضایی پذیرفته میشود و از هرگونه ادعای بعدی جلوگیری میکند.
مدارک لازم:
- اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین: برای احراز هویت.
- اصل سند ازدواج: برای احراز وجود مهریه و میزان آن.
- حضور هر دو طرف: معمولا برای اقرار به وصول مهریه حضور هر دو طرف لازم است.
- حضور زن به تنهایی: برای ابرا مهریه، حضور زن به تنهایی کافی است، اما در بسیاری از موارد برای اطمینان بیشتر، سردفتر از هر دو نفر میخواهد که حاضر شوند.
مراحل انجام:
- مراجعه به دفتر اسناد رسمی: زوجین (یا تنها زن در مورد ابرا) به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه میکنند.
- تنظیم سند: سردفتر بر اساس درخواست زوجین، سند اقرار به وصول مهریه یا سند ابرا مهریه را تنظیم میکند.
- امضا و ثبت: پس از اطمینان از صحت محتویات سند، زن (و در صورت لزوم مرد) سند را امضا میکنند. این سند به صورت رسمی ثبت میشود و یک نسخه به زوجین تحویل داده میشود.
بخشش مهریه:
نکات حقوقی مهم در این زمینه عبارتند از:
بخشیدن در قبال طلاق:
در طلاق خلع، زن با بخشیدن مهریه خود، کراهت خود از مرد را نشان میدهد تا مرد حاضر به طلاق شود. در این مورد، اگر زن در دوران عده از بخشش خود رجوع کند، مرد نیز میتواند از طلاق رجوع کند.
بخشیدن با سند عادی:
هرچند ممکن است زن مهریه خود را با یک دستنوشته عادی ببخشد، اما این دستنوشته اعتبار کمتری دارد و اثبات آن در دادگاه دشوار است. برای همین، توصیه میشود که حتما این کار در دفاتر اسناد رسمی و به صورت رسمی انجام شود.
فریب و تدلیس:
اگر ثابت شود که زن با فریب یا تدلیس (به معنای گول زدن) مجبور به بخشیدن مهریه شده، میتواند برای ابطال سند اقدام کند.
بذل مهریه:
بذل مهریه در طلاق خلع اتفاق میافتد و زن بخشی از مهریه خود را در ازای طلاق به مرد میبخشد. این روش با ابرا متفاوت است و در شرایط خاصی قابل رجوع است.
جمع بندی: انتخاب آگاهانه
اقرار به وصول مهریه یا ابرا مهریه دو راه برای سلب حق مطالبه مهریه از زن هستند. انتخاب هر یک از این روشها به شرایط شما بستگی دارد. اگر واقعا مهریه را دریافت کردهاید، اقرار به وصول مهریه روش مناسب است. اما اگر قصد بخشش مهریه را بدون دریافت آن دارید، ابرا مهریه به دلیل استحکام حقوقی بیشتر، گزینه بهتری است. در هر صورت، برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده، حتما قبل از هر اقدامی با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب مشورت کنید و تمامی مراحل را به صورت رسمی و در دفتر اسناد رسمی انجام دهید.
