وکالت در طلاق از جمله مباحث حقوقی است که بسیار مورد توجه قرار می گیرد. در این مقاله به بررسی وکالت در طلاق، نحوه گرفتن وکالت، انواع وکالت و … می‌پردازیم تا بتوانید در پروسه جدایی بهترین تصمیم و عملکرد را داشته باشید.
منظور از وکالت در طلاق چیست؟
در قوانین حقوقی ایران، طلاق یکی از اختیاراتی است که به مرد تعلق دارد و یک مرد می‌تواند هرزمان که بخواهد، همسر خود را طلاق دهد. البته قانون شرایطی نیز فراهم کرده است که مرد می‌تواند به همسر خود یا شخص ثالث دیگری وکالت در طلاق دهد. این وکالت که در یک سند رسمی تنظیم میشود، به زن این اجازه را می‌دهد که با استفاده از آن، از شوهر خود جدا شود.
وکالت در طلاق، به‌صورت مطلق یا مشروط تنظیم میشود. زمانی که وکالت در طلاق از نوع مطلق باشد، زن می‌تواند هرزمان که بخواهد و بدون دلیل خاصی درخواست جدایی بدهد. در وکالت در طلاق مشروط شرایط متفاوت است؛ برای مثال زن زمانی می‌تواند نسبت به جدایی اقدام کند که همسر خود خیانت کرده باشد، اعتیاد داشته باشد یا نفقه ندهد.
البته باید بدانید که اعطای وکالت در طلاق به زن، باعث سلب این اختیار از مرد نخواهد شد و زوج نیز می‌تواند هرزمان که بخواهد، زوجه خود را طلاق دهد.
مراحل طلاق با داشتن حق وکالت در طلاق
زمانی که زن حق وکالت در طلاق دارد، شرایط ساده است و طرفین باید مسیر نسبتا مشخص و ثابتی را طی کنند. اولین اقدامی که توسط زوجه یا حتی زوجین باید انجام شود، مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست طلاق به‌همراه اصل وکالتنامه است. در دادخواستی که توسط زن تنظیم میشود، باید دلیل طلاق ذکر شود و زن نیز ثابت کند که از نظر قانونی حق درخواست جدایی را دارد.
پس از ثبت دادخواست جدایی، دادگاه ضمن بررسی اصالت و اعتبار وکالتنامه، زن و شوهر را به نزد مشاور ارجاع می‌دهد. در صورتی که دادگاه اطمینان حاصل کند که زن اختیار قانونی از سوی شوهر برای طلاق را دارد و شرایط قانونی رعایت شده، حکم عدم امکان سازش را صادر خواهد کرد. این حکم به معنای اجازه رسمی برای ثبت طلاق در دفترخانه است.
در نهایت زن با در دست داشتن حکم دادگاه و سایر مدارک لازم، به دفتر طلاق مراجعه می‌کند و صیغه طلاق جاری خواهد شد. اگر وکالت در طلاق به صورت بلاعزل و بدون شرط باشد، زن می‌تواند بدون نیاز به حضور شوهر و حتی بدون اثبات دلیل خاص، فرآیند جدایی را تا انتها پیش ببرد. با این حال، رعایت مراحل قانونی مانند مشاوره، آزمایش بارداری و تعیین تکلیف مهریه و حقوق مالی، همچنان لازم است.
انواع وکالت در طلاق
در حقوق ایران، حالت‌های مختلفی برای وکالت در طلاق درنظر گرفته شده است که هرکدام محدودیت و تاثیرات مخصوص به خود را دارند. شناخت انواع وکالت در طلاق به زن و مرد این امکان را می‌دهد تا تصمیم‌گیری بهتر و عاقلانه‌تری داشته باشند. رایج‌ترین انواع وکالت در طلاق عبارتند از:
وکالت مطلق: وکالت مطلق معمولا به‌صورت بلاعزل تنظیم میشود و زن با داشتن این نوع از وکالت در طلاق، می‌تواند هرزمان که بخواهد نسبت به جدایی از همسر خود اقدام کند.
وکالت مشروط: وکالت مشروط یا وکالت مقید، به حالتی گفته میشود که زوجه تنها درصورتی می‌تواند از همسر خود جدا شود که یکسری شرایط محقق شوند. برای مثال اگر مرد نفقه ندهد، همسر دیگری اختیار کند.
مدارک لازم برای انجام طلاق به واسطه وکالت
برای آنکه پروسه طلاق از سوی زن با داشتن وکالت از شوهر انجام شود، ارائه یکسری مدرک معتبر و قانونی الزامی است. وکالتنامه رسمی طلاق که در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده، اولین مدرک مهم برای ثبت دادخواست جدایی است. در این وکالتنامه، مرد باید به‌صراحت حق طلاق را به همسر خود داده باشد؛ ترجیحا نوع وکالت نیز بلاعزل باشد تا چالش و مانعی در ادامه پیش نیاید.
علاوه بر اسناد و مدارک مربوط به وکالت در طلاق، ارائه مدارکی چون اصل شناسنامه زوج و زوجه، سند ازدواج یا عقدنامه زوجین، در صورت اخذ وکیل ارائه وکالتنامه وکیل، گواهی عدم سازش، گواهی عدم بارداری زن، مدارک مربوط به وضعیت تعیین تکلیف مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و حضانت فرزندان نیز ضروری است.
برای گرفتن وکالت در طلاق باید به کجا مراجعه کنیم؟
برای گرفتن وکالت در طلاق، زوجین باید به یکی از شعب دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. حضور زوج در دفتر اسناد رسمی الزامی است، زیرا باید وکالتنامه رسمی را امضا کند تا اختیار طلاق به زوجه (یا شخص ثالث دیگر) واگذار شود. در وکالت‌نامه‌ای که تنظیم میشود، تمام شرایط باید با ریزترین جزئیات ذکر شوند؛ برای مثال زوج باید مشخص کند که نوع وکالت در طلاق چیست.
اگر وکالت در طلاق از نوع مطلق باشد، زن می‌تواند هرزمان که بخواهد با استفاده از وکالتنامه نسبت به جدایی از همسر خود اقدام کند. اما اگر وکالتنامه به‌صورت مشروط تنظیم شود، شرایط متفاوت خواهد بود. بنابراین ذکر نوع وکالتنامه امری ضروری است.
همچنین در مواردی، وکالت در طلاق در زمان عقد و به‌عنوان یکی از شروط ضمن عقد، در سند نکاحیه درج میشود. در این حالت، نیازی به مراجعه جداگانه به دفتر اسناد رسمی نیست و همان شرط مندرج در عقدنامه، مبنای قانونی اجرای حق طلاق خواهد بود. اما اگر وکالت بعد از ازدواج داده شود، مراجعه به دفترخانه رسمی الزامی است.
آیا در صورت داشتن حق طلاق نیاز به وکیل هست؟
طبق قوانین حقوقی ایران، الزامی به داشتن وکیل دادگستری برای انجام مراحل طلاق وجود ندارد و این موضوع به اینکه زن حق طلاق دارد یا خیر مرتبط نیست. بنابراین زوجین می‌توانند بدون حضور وکیل، در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست طلاق خود را ثبت کنند و در ادامه با حاضر شدن در جلسات دادگاه و طی کردن سایر مراحل قانونی، از همسر خود جدا شوند.
با این حال، حضور وکیل و استفاده از خدمات وی، می‌تواند فرآیند طلاق را ساده‌تر کند و به این مراحل سرعت بخشد. وکلای طلاق با قوانین حقوقی، تبصره‌ها، رویه‌های قضایی، مدارک لازم و … آشنا هستند و می‌توانند دفاع بهتر و دقیق‌تری از موکل خود انجام دهند؛ مخصوصا اگر در پروسه جدایی تکلیف موضوعاتی چون حضانت فرزندان، مسائل مالی و … مشخص نشده است.
سوالات متداول
اگر حق طلاق با زن باشد مرد می‌تواند طلاق بگیرد؟
بله، در صورتی که زن حق طلاق داشته باشد، مرد همچنان به‌عنوان صاحب اصلی حق طلاق می‌تواند اقدام به طلاق کند.
آیا زن می‌تواند با داشتن وکالت در طلاق، به صورت مستقیم به دفاتر طلاق مراجعه نموده و خود را مطلقه نماید؟
خیر، زن در صورتی که وکالت در طلاق نیز داشته باشد، باید ابتدا به دادگاه خانواده مراجعه کند و گواهی عدم امکان سازش را بگیرد تا در ادامه بتواند به دفتر طلاق برود.
آیا مرد می تواند از جاری شدن حکم و صیغه طلاق در فرض بودن وکالت طلاق زن ممانعت نماید؟
اگر وکالت در طلاق به‌صورت رسمی و بلاعزل تنظیم شده باشد، مرد نمی‌تواند مانع اجرای حکم شود. اما اگر وکالت به‌صورت مشروط باشد، شرایط متفاوت خواهد بود.
اگر حق طلاق با زن باشد طلاق چقدر طول میکشد؟
طول کشیدن پروسه جدایی به شلوغی دادگاه‌ها، کامل بودن مدارک، روند انجام آزمایش‌ها و … بستگی دارد؛ اما به‌طور معمول، در صورتی که حق طلاق با زن باشد، پروسه جدایی بین 1 تا 3 ماه خواهد بود.
تفاوت حق طلاق و وکالت طلاق چیست؟
حق طلاق به‌صورت شرعی و قانونی در اختیار مرد قرار دارد. اما وکالت طلاق باید از جانب مرد به زن یا شخص ثالث دیگر واگذار شود.
تفاوت تنظیم وکالت طلاق در سند ازدواج و دفترخانه چیست؟
در سند ازدواج، وکالت طلاق نوعی شرط ضمن عقد محسوب میشود و مشروط به یکسری شرایط است. اما در دفترخانه رسمی، وکالتنامه به‌صورت‌های مختلف، مانند مطلق، مشروط و … تنظیم میشود.
آیا برای گرفتن وکالت در طلاق مهریه باید بخشیده شود؟
خیر، نیازی به بخشیدن مهریه برای گرفتن وکالت در طلاق نیست و زن می‌تواند بعد از ثبت درخواست برای طلاق، نسبت به درخواست مهریه نیز اقدام کند؛ مگر اینکه در وکالتنامه شرایط طور دیگر تنظیم شده باشد.
آیا خانم می تواند به آقا وکالت در طلاق دهد؟
حق طلاق به صورت کلی در اختیار مرد است، بنابراین زمان نمی‌تواند به مرد وکالت در طلاق بدهد.
آیا می توان به شخصی غیر از همسر وکالت در طلاق داد؟
بله، مرد می‌تواند به یک شخص ثالث (وکیل یا هرفرد معتمد) وکالت در طلاق را اعطا کند.
