تصمیم به طلاق توافقی، هرچند که یک تصمیم سخت و احساسی است، اما سریعترین و کم‌تنش‌ترین مسیر برای پایان دادن به زندگی مشترک است. یکی از اولین و مهم‌ترین سؤالات زوجین پس از توافق اولیه این است که برای طلاق توافقی کجا برویم؟ و مراحل طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟ مسیر طلاق توافقی در ایران شامل دو بخش عمده است: مراحل اداری و قضایی که بخش اعظم آن امروزه به صورت اینترنتی آغاز میشود و مرحله نهایی که ثبت طلاق در محضر است.
در این مقاله جامع، تمامی گام‌ها و مراجع مورد نیاز برای انجام طلاق توافقی، از ثبت‌نام اولیه تا ثبت نهایی در دفترخانه، به صورت کامل توضیح داده میشود.
طلاق توافقی چیست و مقدمات شروع کار کجاست؟
طلاق توافقی زمانی رخ می‌دهد که زن و شوهر در مورد کلیه حقوق و تعهدات ناشی از ازدواج به تفاهم کامل می‌رسند. این توافقات شامل موارد حیاتی زیر است:
- مهریه: نحوه پرداخت یا بذل (بخشیدن) کل یا بخشی از مهریه.
- نفقه: نفقه زن (زوجه) و نفقه فرزندان (در صورت وجود).
- حضانت و ملاقات فرزندان: تعیین نحوه نگهداری و زمان ملاقات طرفین با فرزندان.
- جهیزیه: تعیین تکلیف استرداد یا بخشیدن اقلام جهیزیه.
توافق کتبی و مشاوره حقوقی
قبل از هر اقدام رسمی، زوجین باید توافقات خود را به صورت کتبی درآورند. هرچند مراجعه به دادگاه با یک توافق ساده ممکن است، اما توصیه اکید حقوقی این است که از خدمات وکیل طلاق توافقی استفاده شود. یک وکیل می‌تواند صورت‌جلسه توافق را به صورت حقوقی و محکم تنظیم کند تا در آینده هیچ‌یک از طرفین نتواند توافق را نقض کند.
مراحل اینترنتی و اداری طلاق توافقی
مسیر قانونی طلاق توافقی در ایران با یک مرحله اجباری آغاز میشود: مراجعه به مراکز مشاوره خانواده. این مرحله برای بررسی امکان صلح و سازش و کاهش آمار طلاق ضروری است.
سامانه تصمیم (نوبت‌دهی مشاوره):
- کجا باید رفت؟ اولین مرجع رسمی که زوجین باید به آن مراجعه کنند، سامانه نوبت‌دهی مراکز مشاوره خانواده (سامانه تصمیم) متعلق به سازمان بهزیستی است.
- قبل از ثبت هرگونه دادخواست طلاق توافقی در دادگاه، زوجین باید با مراجعه به این سامانه و ثبت اطلاعات هویتی خود، نوبت مشاوره دریافت کنند. سامانه تصمیم، زوجین را به یکی از مراکز مشاوره خانواده معرفی می‌کند. معمولاً حداقل ۵ جلسه مشاوره برای تلاش در جهت سازش الزامی است.
- نتیجه این مرحله: در صورت اصرار زوجین به طلاق، مرکز مشاوره گواهی عدم انصراف از طلاق (گواهی عدم سازش) را صادر می‌کند. بدون این گواهی، دادگاه خانواده به دادخواست طلاق رسیدگی نخواهد کرد.
ثبت نام در سامانه ثنا: احراز هویت الکترونیکی
- کجا باید رفت؟ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- برای ثبت هرگونه دادخواست در دستگاه قضایی، زوجین (یا وکلای آن‌ها) باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده و احراز هویت شوند. تمامی ابلاغیه‌های قضایی، از طریق این سامانه به صورت الکترونیکی ارسال میشود. این مرحله باید پیش از ثبت دادخواست انجام شود.
ثبت دادخواست: ارسال رسمی پرونده به دادگاه
- کجا باید رفت؟ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق از مرکز مشاوره، زوجین یا وکیل طلاق توافقی آن‌ها، با در دست داشتن این گواهی و صورت‌جلسه توافق، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست طلاق توافقی را ثبت می‌کنند. این دادخواست باید شامل تمامی توافقات صورت‌گرفته بین طرفین باشد. دادخواست از این طریق به صورت الکترونیکی به دادگاه خانواده ارسال و شماره شعبه رسیدگی‌کننده تعیین میشود.
مراحل دادگاهی و قضایی طلاق توافقی
پس از ثبت دادخواست، پرونده وارد مسیر قضایی میشود و دادگاه خانواده به آن رسیدگی می‌کند.
رسیدگی در شعبه دادگاه خانواده
- کجا باید رفت؟ شعبه تعیین‌شده دادگاه خانواده
- پرونده به شعبه مشخصی از دادگاه خانواده ارجاع میشود. اگر زوجین از وکیل طلاق توافقی استفاده کرده باشند، نیازی به حضور فیزیکی آن‌ها در این مرحله نیست و وکیل مراحل را پیگیری می‌کند. قاضی در این مرحله، توافقات زوجین را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که این توافقات به صورت آزادانه و بر اساس مصلحت فرزندان (در صورت وجود) صورت گرفته است.
- ارجاع به داوری (در صورت لزوم): در برخی مواقع، به خصوص اگر زوجین وکیل نداشته باشند، قاضی برای اطمینان بیشتر، پرونده را به داوری ارجاع می‌دهد تا داوران منتخب، یک بار دیگر شرایط را بررسی و گزارش نهایی را ارائه دهند. با این حال در طلاق توافقی، معمولاً هدف داوری نیز تأیید توافق و صدور رأی طلاق است.
صدور گواهی عدم امکان سازش (رأی دادگاه)
- کجا باید رفت؟ دادگاه خانواده
- پس از تأیید توافقات، قاضی رأی نهایی خود را در قالب گواهی عدم امکان سازش صادر می‌کند. این گواهی، مجوز رسمی دادگاه برای ثبت طلاق در دفترخانه است. اعتبار گواهی عدم امکان سازش بسیار حیاتی است و تنها سه ماه از تاریخ قطعیت اعتبار دارد. زوجین یا وکیل آن‌ها باید حتماً در این بازه زمانی برای ثبت طلاق به محضر مراجعه کنند، در غیر این صورت، فرآیند قضایی منقضی شده و باید از ابتدا طی شود.
مراحل محضر و ثبت نهایی طلاق توافقی
مرحله نهایی طلاق توافقی، ثبت رسمی آن است که در دفاتر رسمی ثبت ازدواج و طلاق (محضر) انجام میشود.
- کجا باید رفت؟ دفترخانه رسمی ثبت طلاق (محضر)
- با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش و سایر مدارک هویتی، زوجین باید به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کنند.
- حضور طرفین یا وکیل: اگر زوجین وکیل طلاق توافقی اختیار کرده باشند، وکیل می‌تواند به نمایندگی از آن‌ها صیغه طلاق را جاری کرده و آن را ثبت نماید. این یکی از بزرگ‌ترین مزایای داشتن وکیل است، زیرا حضور زوجین در محضر که می‌تواند یک لحظه احساسی و سخت باشد، حذف میشود.
- اجرای صیغه طلاق و ثبت رسمی: سر دفتر پس از بررسی مدارک، با حضور دو شاهد مرد عادل، صیغه طلاق را جاری کرده و آن را در شناسنامه‌های زوجین ثبت و سند طلاق را صادر می‌کند. با صدور سند طلاق، رابطه زوجیت به طور رسمی پایان می‌یابد.
نکات کلیدی و مزایای استفاده از وکیل در طلاق توافقی
استفاده از خدمات یک وکیل طلاق توافقی متخصص، می‌تواند کل فرآیند را تسهیل کند و به حداقل زمان ممکن برساند.
- سرعت بخشیدن به فرآیند: وکیل می‌تواند مراحل اداری و قضایی را بدون اتلاف وقت و با آگاهی از رویه‌های دادگاه پیش ببرد.
- رفع موانع ناخواسته: وکیل از خطاهای رایج در تنظیم دادخواست یا توافقات جلوگیری کرده و تضمین می‌کند که توافقات به درستی در حکم نهایی منعکس شوند.
- کاهش زمان انتظار و استرس: با وکالت دادن به وکیل، زوجین نیازی به حضور در دادگاه‌ها و مراکز مشاوره (در بسیاری از موارد) ندارند، که این امر به کاهش فشار روحی و استرس ناشی از فرآیند طلاق کمک شایانی می‌کند.
توجه به عده طلاق: پس از ثبت طلاق، زن باید عده طلاق را که معمولاً سه طُهر (سه دوره پاکی از عادت ماهانه) است، نگه دارد. این یک حکم شرعی و قانونی است و هدف آن اطمینان از عدم بارداری است.
جمع‌بندی:
طلاق توافقی مسیری مشخص و تعریف شده در نظام حقوقی ایران دارد. پاسخ به این سؤال که برای طلاق توافقی کجا باید رفت؟ شامل طی کردن دقیق مراحل زیر است: ۱. سامانه تصمیم (مشاوره)، ۲. دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (ثبت دادخواست) و ۳. دادگاه خانواده (صدور گواهی) و در نهایت ۴. محضر (ثبت نهایی).
آگاهی از این مراحل و به ویژه استفاده از خدمات وکیل طلاق توافقی، تضمین‌کننده این است که این فرآیند با کمترین زمان، کمترین درگیری و بیشترین احترام متقابل به سرانجام برسد و زوجین بتوانند زندگی جدید خود را آغاز کنند.
